Σημαντικές αλλαγές θα έχουν οι Οργανισμού Τοπικοί Αυτοδιοίκησης 1ου Βαθμού, από την 1η Ιανουαρίου του νέου έτους που αναλαμβάνουν καθήκοντα οι δήμαρχοι που εξελέγησαν στις 8 και στις 15 Οκτωβρίου.
Οι αλλαγές αφορούν και στους δήμους της Ηλείας, με τα δεδομένα να μεταβάλλονται σε σχέση με όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα και τις τροποποιήσεις στη λειτουργία των δημοτικών συμβουλίων και των συλλογικών οργάνων που είχε φέρει ο προηγούμενος Νόμος της απλής αναλογικής.
Αντιδήμαρχοι αποκλειστικά από την παράταξη του δημάρχου
Με τις νέες διατάξεις οι αντιδήμαρχοι προέρχονται αποκλειστικά από την παράταξη του δημάρχου, εξασφαλίζοντας πλέον εκτός από την πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου και την ισχυρή νομιμοποιητική βάση στην παράταξη του δημάρχου.
Ως προς την απόφαση δε ορισμού και το χρόνο θητείας των αντιδημάρχων, με τις νέες ρυθμίσεις προβλέπεται ότι ο ελάχιστος χρόνος εξακολουθεί να είναι ετήσιος, μπορεί όμως να γίνει ανάκληση του ορισμού οποτεδήποτε, με μία απλή απόφαση του δημάρχου.
Η απόφαση ορισμού αντιδημάρχων και μεταβίβασης σε αυτούς αρμοδιοτήτων για πρώτη φορά αποκτά νόμιμη υπόσταση και έχει έναρξη ισχύος μόνο με την ανάρτηση της απόφασης στον δικτυακό τόπο «Διαύγεια» και στην ιστοσελίδα του δήμου, καταργώντας οποιαδήποτε πρόβλεψη περί δημοσίευσης των σχετικών αποφάσεων στο τύπο.
Πρόεδρος με θητεία 30 μηνών από την παράταξη της πλειοψηφίας
Στο ίδιο μήκος κύματος και η θητεία του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου, η οποία προσδιορίζεται πλέον σε τριάντα μήνες, λόγω της πενταετούς διάρκειας της δημοτικής περιόδου και απλοποιείται η διαδικασία εκλογής, με την κατάργηση της ενδοπαραταξιακής ψηφοφορίας για την ανάδειξη υποψηφίου από τις παρατάξεις.
Ειδικότερα, για κάθε θέση του προεδρείου υποδεικνύεται ένας υποψήφιος από τον επικεφαλής κάθε παράταξης, στον οποίο δίδεται η εξουσία να δηλώσει το πρόσωπο του υποψηφίου, λαμβάνοντας υπόψη τη σύνθεση της παράταξής του.
Η ψηφοφορία που θα ακολουθήσει για την εκλογή των προτεινομένων υποψηφίων είναι για πρώτη φορά φανερή.
Κατά τη διάρκεια της ίδιας συνεδρίασης εάν για κάθε αξίωμα δεν επιτευχθεί στην πρώτη ψηφοφορία εκλογή, με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου, αυτή επαναλαμβάνεται με την ίδια απαιτούμενη πλειοψηφία. Εάν και στη δεύτερη ψηφοφορία δεν επιτευχθεί εκλογή, διεξάγεται τρίτη ψηφοφορία κατά την οποία εκλέγεται ο δημοτικός σύμβουλος τον οποίο πρότεινε ο επικεφαλής της παράταξής του, υπό την προϋπόθεση ότι έλαβε τουλάχιστον τις ψήφους του ενός τετάρτου του όλου αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου.
Δημοτικά Συμβούλια με αποζημίωση για τα μέλη τους
Με τις διατάξεις του νέου Νόμου απαλείφεται η υποχρέωση ενημέρωσης των δημοτικών συμβούλων με φυσικό τρόπο, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα, καθώς η ηλεκτρονική ενημέρωση καθίσταται πλέον η συνήθης πρακτική που διευκολύνει την άμεση ενημέρωση όλων. Στο πλαίσιο αυτό η πρόκληση αναρτάται αυθημερόν στην ιστοσελίδα του δήμου και κοινοποιείται στους συμβούλους με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τουλάχιστον τρεις ημέρες από την ημέρα της συνεδρίασης.
Επίσης, με σκοπό την ενίσχυση της συμμετοχής των δημοτικών συμβούλων στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, προβλέπεται για πρώτη φορά η προϋπόθεση της αυξημένης πλειοψηφίας του συνόλου των μελών του δημοτικού συμβουλίου, τόσο για την έγκριση της συζήτησης για κατεπείγοντα θέματα, όσο και για θέματα εκτός ημερησίας διάταξης.
Οι δε επικεφαλής δημοτικής παράταξης έχουν το δικαίωμα δύο ημέρες πριν τη δημοσίευση της πρόσκλησης, να προτείνουν τη συμπλήρωση της ημερήσιας διάταξης με επείγοντα θέματα, έως ένα θέμα ο καθένας.
Όσον αφορά στην αποζημίωση που δικαιούνται οι δημοτικοί σύμβουλοι για τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, το ύψος διαμορφώνεται πλέον κατ’ ανώτατο όρο στα 55,57 ευρώ, εκτός και εάν η κατοικία τους απέχει λιγότερο από 10 χλμ. από τη δημοτική κοινότητα που φιλοξενεί την έδρα του δήμου, όπου το ύψος της αποζημίωσης διαμορφώνεται κατ΄ ανώτατο όριο στα 38,89 ευρώ για κάθε συνεδρίαση και έως 4 συνεδριάσεις το μήνα.
Θεσπίζεται ειδική συνεδρίαση λογοδοσίας της δημοτικής αρχής
Με τις νέες διατάξεις του Νόμου εισάγεται μια ακόμα ειδική -αλλά μη αποφασιστικού χαρακτήρα- συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, με σκοπό τον έλεγχο των πεπραγμένων της δημοτικής αρχής.
Το δημοτικό συμβούλιο συγκαλείται υποχρεωτικά κάθε δύο μήνες, προκειμένου για γίνει συζήτηση για τα θέματα που θέτουν οι δημοτικοί σύμβουλοι, αλλά και οι πρόεδροι των δημοτικών κοινοτήτων.
Στη συγκεκριμένη ειδική συνεδρίαση δεν θα λαμβάνεται κάποια απόφαση και επομένως δεν εφαρμόζονται διατάξεις σχετικές με την τήρηση των κανόνων της απαρτίας.
Ο νέος θεσμός της «δημοτικής Επιτροπής»
Μέσω του νέου Νόμου καταργούνται μια σειρά από επιτροπές που ίσχυαν μέχρι σήμερα, όπως η εκτελεστική επιτροπή και η επιτροπή διαβούλευση, ενώ αντικαθίστανται η οικονομική επιτροπή και η επιτροπή ποιότητας ζωής, με ενοποίηση των αρμοδιοτήτων τους, σε ένα νέο όργανο, τη «Δημοτική επιτροπή».
Η «Δημοτική Επιτροπή» θα αποτελεί πλέον ένα ολιγομελές -σε σχέση με τη μέχρι σήμερα σύνθεση της οικονομικής επιτροπής και της επιτροπής ποιότητας ζωής- αιρετό συλλογικό όργανο.
Βασικά χαρακτηριστικά στη συγκρότηση της νέας επιτροπής, είναι ότι, την πλειοψηφία της την έχει πάντα η παράταξη του Δημάρχου και τα υποψήφια μέλη δεν εκλέγονται από το σύνολο του δημοτικού συμβουλίου, αλλά σε ξεχωριστό ψηφοδέλτιο από τους συμβούλους της αντίστοιχης παράταξης που τα πρότεινε.
Όσον αφορά στις αρμοδιότητες της νέας επιτροπής, εμπεριέχουν το σύνολο των αρμοδιοτήτων που είχαν ανατεθεί στην εκτελεστική επιτροπή, στην οικονομική επιτροπή και στην επιτροπή ποιότητας ζωής. Επιπλέον, προστίθενται αρμοδιότητες επί διαχειριστικών ζητημάτων, προς αποσυμφόρηση του δημοτικού συμβουλίου, που αφορούν και:
-Στην υποβολή αιτημάτων πρόσληψης του πάσης φύσεως προσωπικού.
– Στην τροποποίηση του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου συμβάσεων.
-Στην έγκριση των όρων και τη σύναψη κάθε είδους προγραμματικών συμβάσεων.
-Στη διαγραφή χρεών και την απαλλαγή από προσαυξήσεις μέχρι του ποσού των (150.000 ευρώ.
-Στην επιστροφή από τον δήμο αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.
-Στη σύναψη χρηματοδοτικών μισθώσεων (leasing) μηχανολογικού εξοπλισμού και οχημάτων του δήμου.
– Στις δωρεές εξοπλισμού, ειδών και οχημάτων σε άλλους δήμους ή κοινωφελείς οργανισμούς.
Καταργούνται Νομικά Πρόσωπα και Κοινωφελής Επιχειρήσεις και έρχονται νέες αντιδημαρχίες
Στο νέο Νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία των ΟΤΑ, προβλέπεται και ο εξορθολογισμός στην κατανομή της αυτοδιοικητικής ύλης, με την επαναφορά στους δήμους όλων των αρμοδιοτήτων των 500 δημοτικών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου σε ολόκληρη τη χώρα και των πάνω από 600 σχολικών επιτροπών και κοινωφελών επιχειρήσεων που καταργούνται.
Από την πρώτη ημέρα του νέου έτους καταργούνται αυτοδίκαια τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.) των δήμων, με εξαίρεση τα δημοτικά Λιμενικά Ταμεία, και λύονται αυτοδικαίως οι δημοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις
Επιπλέον, από την 30η Ιουνίου 2024 περνούν στους δήμους και οι αρμοδιότητες των Σχολικών Επιτροπών.
Σημαντική αλλαγή είναι, επίσης, ότι εντός έξι μηνών από την κατάργηση όλων των νομικών τους προσώπων, οι δήμου καλούνται να τροποποιήσουν τον οργανισμό εσωτερικής υπηρεσίας (ΟΕΥ) τους.
Μέχρι την τροποποίηση,, με απόφαση δημάρχου ορίζεται ότι ο δήμος εκπληρώνει τους σκοπούς του πρώην νομικού προσώπου και εξυπηρετεί τις δραστηριότητες που ασκούσε: α) είτε με τις υφιστάμενες οργανικές μονάδες, β) είτε με τις οργανικές μονάδες των νομικών προσώπων, οι οποίες μέχρι τη θέση σε ισχύ του νέου οργανισμού εσωτερικής υπηρεσίας υπάγονται απευθείας στον δήμαρχο ή σε αντιδήμαρχο που αυτός ορίζει.
Για την ομαλή ενσωμάτωση στους δήμους των καταργούμενων ν.π.δ.δ. και σχολικών επιτροπών, το δημοτικό συμβούλιο μπορεί να συγκροτεί επιτροπές, στις οποίες συμμετέχουν και μη αιρετά μέλη. Ειδικά για τις σχολικές επιτροπές, προβλέπεται η υποχρεωτική σύσταση επιτροπών με συμμετοχή εκπροσώπων της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Επιπλέον, ειδικά για τα νομικά πρόσωπα που καταργούνται και έχουν μέσο όρο προϋπολογισμού άνω των 600.000 € τα τελευταία πέντε έτη, αυξάνεται κατά έναν ο αριθμός των αντιδημάρχων.